Data 31 marca 2023 roku jest bardzo ważnym terminem z punktu widzenia obowiązków sprawozdawczych dotyczących kół gospodyń wiejskich. Jest to ostatni dzień na złożenie deklaracji podatkowej CIT-8 za 2022 rok. Co prawda Ministerstwo Finansów zapowiedziało, że termin ten zostanie wydłużony o 3 miesiące, ale stosowne rozporządzenie nadal nie przeszło procesu legislacji i czeka na oficjalne ogłoszenie.
W tym miejscu należy wspomnieć, że KGW, które rozpoczęły działalność w drugiej połowie 2022 roku mogą skorzystać z prawa przewidzianego w art. 8 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób pranych i wydłużyć pierwszy rok podatkowy do 31 grudnia 2023 r. Pierwszą deklarację złożą wtedy dopiero w 2024 roku.
CIT-8 jest to zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu lub poniesionej straty i należnego podatku dochodowego od osób prawnych za rok podatkowy. Podstawą do sporządzenia deklaracji powinny być zapisy w ewidencji podatkowej, tj. księgach rachunkowych lub uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów.
Koła gospodyń wiejskich prowadząc UEPiK dane niezbędne do prawidłowego wypełnienia formularza CIT-8 znajdą w podsumowaniu zestawienia przepływów finansowych sporządzonego za ostatni miesiąc roku podatkowego. Sumę przychodów z kolumny 2 należy wykazać w części D1 poz. 53 oraz 61 deklaracji podatkowej (aktualna wersja 32), natomiast koszty uzyskania przychodów z kolumny 3 przenosimy do części D2 pozycje 63 oraz 77. Oczywiście przepisujemy kwoty z tabeli przepływów finansowych znajdujące się w wierszu „Razem od początku roku podatkowego”. Pamiętajmy, że w zestawieniu przepływów finansowych oraz deklaracji CIT-8 wykazujemy jedynie koszty podatkowe. Nie uwzględniamy tutaj kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, które ewidencjonowane były w UEPiK w kolumnie 11 zestawienia przychodów i kosztów.
Tutaj na pewno wiele kół gospodyń wiejskich zastanawia się, jakie koszty powinny być ewidencjonowane w kolumnie 11. Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w dużej mierze w art. 16 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a w szczególności zajrzeć należy do art. 16 ust. 1 zawierającego katalog kosztów wyłączonych z kosztów uzyskania przychodów. Biorąc pod uwagę specyfikę działalności kół gospodyń wiejskich na szczególną uwagę zasługuje art. 16 ust. 1 pkt 58, który mówi, że nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów „wydatków i kosztów bezpośrednio sfinansowanych z dochodów (przychodów) o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt. 14a, 23, 24, 42, 47, 48, 52, 53, 54a, 56, 56b-56j i 59”. Pod tymi zagadkowymi punktami kryją się dochody wolne od podatku, między innymi takie jak:
- „dotacje otrzymane z budżetu państwa oraz budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z wyjątkiem dopłat do oprocentowania kredytów bankowych w zakresie określonym w odrębnych ustawach” (art. 17 ust. 1 pkt 47),
- „kwoty otrzymane od agencji rządowych lub agencji wykonawczych, jeżeli agencje otrzymały środki na ten cel z budżetu państwa, z wyjątkiem dopłat do oprocentowania kredytów bankowych w zakresie określonym w odrębnych ustawach” (art. 17 ust. 1 pkt 48).
Inne wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych na które na pewno powinny zwrócić uwagę KGW to między innymi:
- przekazane darowizny i ofiary (art. 16 ust. 1 pkt 14),
- koszty egzekucyjne związane z niewykonaniem zobowiązań (art. 16 ust. 1 pkt. 17),
- zapłacone grzywny, kary, opłaty i odszkodowania oraz odsetki od tych kwot (art. 16 ust. 1 pkt. 18-19),
- odsetki budżetowe (art. 16 ust. 1 pkt 21).
Same wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów służą jedynie ustaleniu dochodu bądź straty podatkowej. Należy jednak zwrócić uwagę, że niektóre wyłączone koszty są wydatkami, które nie służą realizacji celów statutowych koła i mogą rodzić obowiązek zapłaty podatku. Są to między innymi zapłacone przez KGW kary, grzywny i odszkodowania wymienione w art. 16 ust. 1 pkt 17-19 oraz odsetki budżetowe o których mówi art. 16 ust. 1 pkt 21. Podatek od takich niestatutowych wydatków należy naliczyć i zapłacić do 20-tego dnia kolejnego miesiąca kalendarzowego.
W uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów dochód / stratę podatkową wykazuje się w kolumnie 4 zestawienia przepływów finansowych. Wylicza się ją jako różnicę między sumą przychodów z kolumny 2 oraz suma kosztów podatkowych z kolumny 3. Kwota dochodu / straty z podsumowania za ostatni miesiąc roku podatkowego powinna zostać wykazana w części D3 deklaracji CIT-8.
Dochód kół gospodyń wiejskich może korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 17 ust.1 pkt 39a Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Należy go wykazać w pozycji 34 załącznika CIT8/O. Warunki jakie musi spełnić, to przeznaczenie na cele statutowe oraz nie może pochodzić z działalności określonej w art. 17 ust 1a. Wymieniona jest tam między innymi sprzedaż wyrobów alkoholowych pow. 1,5% czy wyrobów z udziałem metali szlachetnych. Korzystając z wspomnianego zwolnienia podatkowego ważne jest, aby KGW potrafiło wskazać związek ponoszonych wydatków z celami statutowymi. Aby móc to udowodnić, dobra praktyką będzie zadbanie o odpowiednie opisy na dokumentach finansowych pozwalające na wiarygodne powiązanie ich z zapisami w statucie danego koła. Warto umieścić tutaj konkretne daty i miejsca wydarzeń na które dokonywane były zakupy.
Kolejnym zwolnieniem, które może dotyczy kół gospodyń wiejskich jest zwolnienie wymienione w art. 17 ust 1 pkt 47 ustawy o PDOP dotyczące dotacji otrzymanych z budżetu państwa oraz budżetu jednostek samorządu terytorialnego. Otrzymane środki stanowią przychód podatkowy, ale sfinansowane z nich koszty na mocy art. 16 ust. 1 pkt 58 są wyłączone z kosztów uzyskania przychodu. W ten sposób generowany jest dochód podatkowy, który należy zadeklarować jako wolny w pozycji 40 załącznika CIT-8/O.
Koła gospodyń wiejskich zbierające składki członkowskie powinny wiedzieć, że na mocy art. 17 ust. 1 pkt 40 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, środki te również są wolne od podatku, oczywiście pod warunkiem, że nie zostaną przeznaczone na działalność gospodarczą. Korzystając z tego zwolnienia składki ujmuje się w deklaracji CIT-8/O w pozycji 36.
Cała kwota dochodów zadeklarowanych jako wolne od podatku w części E1 deklaracji CIT-8 oraz załączniku CIT-8/O w danym roku podatkowym powinna wynikać z zapisów w kolumnie 5 zestawienia przepływów finansowych w uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów. W kolumnie tej wykazujemy jedynie dochód, który może korzystać ze zwolnienia i należy pamiętać, że kwota dochodu zwolnionego nie może być wyższa niż kwota dochodu wykazana w kolumnie 4. W przypadku straty podatkowej nie deklaruje się dochodu wolnego od podatku.
KGW, które posiadają niewydatkowane dochody z roku bieżącego oraz lat poprzednich i korzystają ze zwolnień od podatku na mocy art. 17 ust 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych powinny pamiętać o wypełnieniu części F2 deklaracji CIT-8/O (pozycja 182). Należy tu wpisać kwotę z podsumowania kolumny 9 zestawienia przepływów finansowych w uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów. Powinna to być rzeczywista kwota środków finansowych pochodzących z dochodów zwolnionych od podatku, które KGW posiada na koniec roku podatkowego.
Podsumowując, wypełnienie zeznania podatkowego CIT-8 nie powinno sprawić trudności, jeśli koło gospodyń wiejskich ma prawidłowo prowadzoną ewidencję podatkową. Wystarczą dane z podsumowania przepływów finansowych w przypadku UEPiK lub z ksiąg rachunkowych, jeśli koło prowadzi pełną księgowość. Niestety obie formy, zarówno pełna jak też uproszczona, wymagają sporej wiedzy z zakresu prawa podatkowego.
Katarzyna Kobosko (Ośrodek Wspierania Organizacji Pozarządowych w Białymstoku) – ekspert KGWpodlaskie, księgowa, specjalista ds. finansów i rozliczenia organizacji pozarządowych.
